‘Een no go voor veel neurodivergenten? Een uitje op een boot….’

Als je autistisch, hoogsensitief of bipolair bent dan is het volgen van een congres een enorme uitdaging. Een kakofonie van geluid, onduidelijkheden in het programma of de routing en vele uitdagingen op sociaal gebied, zijn hier voorbeelden van. Saskia Schepers, die een bestseller schreef over neurodiversiteit, legt uit hoe het beter kan. 

Saskia Schepers schreef het boek ‘Als alle breinen werken’ dat gaat over neurodiversiteit. Het werd onlangs genomineerd als Managementboek van het Jaar en binnenkort komt er een zevende druk uit. Het gaat over de manier waarop het bedrijfsleven en de overheid wat beter rekening kunnen houden met neurodivergentie, mensen wier hersenen op een wat andere manier werken dan de meeste mensen. 

Onder de noemer ‘neurodivergent’ scharen we mensen met onder meer autisme, ADHD, hoogbegaafden en dyslectici. Schepers, zelf hoogbegaafd en bipolair, is ook oprichter van Neurodiversiteitsnetwerk Nederland en ze geeft veel lezingen over dit onderwerp. 

Daarmee komen we direct op het terrein van congressen terecht want in de meeting industry is er nog een wereld te winnen op dit gebied. Er wordt nog maar weinig rekening gehouden met neurodiversiteit terwijl het vaak om een paar simpele aanpassingen gaat die het leven van neurodivergente mensen een stuk prettiger maken. Schepers heeft daar volop ideeën over.

Waarom is het belangrijk om neurodiversiteit op de kaart te zetten?

“Omdat we zóveel talent niet goed inzetten en dus potentie laten liggen voor de overheid en het bedrijfsleven. Als eerste brengen deze mensen een ander perspectief want in neurodivergente breinen gebeuren andere dingen dan bij andere mensen.” 

“Dyslectici bijvoorbeeld denken veel meer in beelden en zien in 3D al de oplossing voor een probleem voor zich. Ze zijn dus heel innovatief omdat ze een creatief, probleemoplossend brein hebben. En bijna alle grote uitvindingen zijn gedaan door autisten zoals Einstein en Steve Jobs.” 

“Als tweede zijn neurodivergente mensen een remedie tegen groepsdenken. Mensen willen graag bij een groep horen en dus heb je ook iemand nodig die de status quo bevraagt. Het brengt dus innovatie, creativiteit en voorkomt kuddegedrag.”

Wat moet je organiseren in een bedrijf om dat potentieel eruit halen?

“Het is belangrijk dat je in jouw bedrijfsvoering rekening houdt met neurodivergentie in HRM, in events en andere zaken. En daarnaast is het belangrijk dat je positief reageert op de vragen die mensen stellen. Ze zullen vaak overruled of genegeerd zijn in hun leven.” 

“Belangrijke vraag om te stellen als manager is: hoe is het om jou te zijn tijdens deze vergadering? Dan kan er bijvoorbeeld naar boven komen dat je baalt omdat er nooit een agenda is.”

Heb je vaak meegemaakt dat je op een congres of lezing kwam en dacht: dit is niet helemaal afgestemd op neurodivergente mensen?

“Heel vaak, bijvoorbeeld grote galmende ruimtes en onduidelijkheid hoe je op de locatie moet komen, zoals slechte bereikbaarheid met OV of te weinig parkeerplekken. Ken je dat ook? Je komt ergens en dan is het heel verwarrend waar je heen moet. Ik moest een keer bij Rotterdam Ahoy zijn en had geen idee. Gelukkig kwam ik snel een vlag tegen van de organisatie.”

Er wordt niet echt veel rekening gehouden met neurodivergente mensen tijdens events?

“Het probleem is vaak dat er één programma is: one size fits all en dan mis je als organisator het belang van veel mensen. Ik gebruik altijd het voorbeeld van een moeder die vertelde over een feestavond op de school van haar zoon waar een discoruimte én een schaakkamer waren. De norm is altijd dat disco gezellig is, maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen. Ik benadruk ook altijd dat neurodivergente mensen anders sociaal zijn en niet a-sociaal.”

Hoe kan je als eventorganisator rekening houden met die doelgroep?

“Zorg bijvoorbeeld altijd dat er een escape is uit een zaal en een ‘ontprikkelruimte’ waar mensen even rustig kunnen zitten of een op een kunnen bijpraten. Belangrijk is dat er genoeg stoelen zijn en zorg voor weinig galm. Plus regel een duidelijk programma met een kop en een staart en hou je gewoon aan de tijden.”

Het mag niet te rommelig zijn?

“Hoe meer informatie er vooraf is hoe beter. Denk bijvoorbeeld aan beelden bij een routebeschrijving. Zo van: als je komt aanrijden dan ziet het er zó uit. Wat ook fijn is, dat weet ik vanuit de autistische hoek: een plattegrond van de locatie waardoor je direct weet waar de toiletten zijn als je ergens rondloopt.” 

“Ik kreeg laatst van energiebedrijf Essent een routebeschrijving en daar stond het precies allemaal in: als je aan komt rijden dan ziet de aanrijroute van de parkeergarage er zo uit . Dat kan echt het verschil maken. Je moet niet vergeten dat je al heel gestresseerd kan zijn van het reizen.”

En duidelijkheid en structuur op de dag zelf?

“Zeker, dat mensen weten wat ze kunnen verwachten. Weet je wat een absolute no go is voor veel neurodivergenten? Een uitje op een boot….want dan kan je niet weg. Mensen willen immers wegkunnen als er teveel prikkels zijn. Kijk, iedereen vindt varen misschien leuk, maar dat kan voor veel onrust zorgen.”

“Dat geldt ook voor voedsel; communiceer duidelijk welk soort broodjes je hebt - halal of vegetarisch - zodat mensen eventueel zelf iets kunnen meenemen van huis. En wees eerlijk als je geen rekening kan houden met gluten.”

Jij organiseert zelf ook events. Hou je dan veel rekening met de doelgroep?

“In mijn team zitten gewoon veel mensen uit de doelgroep zelf en daarom letten we overal op. We hebben bijvoorbeeld een uitgebreide plattegrond van de locatie. Dat kunnen alle eventorganisaties doen natuurlijk: neurodivergente mensen die meedenken om zo’n event inclusiever te maken. Want meestal organiseren extraverte types soortgelijke events.” 

“Ik heb wel eens een lezing gegeven voor een bedrijf dat een dag eerder een personeelsfeest gaf en ik vroeg ze een filmpje te maken…Dat was toch een heleboel herrie met keiharde muziek en een ballenbak. Dat zijn meteen goede voorbeelden van hoe iets inclusiever kan. Belangrijk is om de juiste mensen te betrekken want zij zeggen dingen waar ik nooit op was gekomen.”

Kan de persoon die een lezing geeft ook nog rekening houden met neurodivergenten?

“Ikzelf ben bijvoorbeeld een agenda gaan toevoegen aan mijn lezingen. Ik heb dat niet echt nodig, maar mensen vroegen mij waarom ik dat niet had. Nu leg ik vooraf uit waarom ik zo’n agenda heb. Voor degenen die prijs stellen op structuur. Dan is het ook belangrijk om je echt aan de tijden te houden.”

Wat ook fijn is dat mensen vragen mogen stellen..bij voorkeur anoniem. Mensen vinden het natuurlijk niet allemaal even fijn als je ze een microfoon geeft in een volle zaal. Ze vinden het vaak spannend om hun mening te geven. Een goede dagvoorzitter die voor structuur zorgt is ook belangrijk.”

Heb je wel eens ergens gehad waar het perfect was?

“Misschien hadden ze daar toevallig iets van mij gelezen of hadden ze er ervaring mee, maar ik heb wel meegemaakt dat ik een hele uitgebreide mail kreeg over de dag dat ik een lezing zou doen. Ik kreeg de exacte tijden door van elk onderdeel, wie mijn aanspreekpunt was, waar ik rekening mee moest houden en zelfs al waar ik de factuur naartoe kon sturen. Dat was bij een lezing bij MBO Amersfoort. Dat was echt heel goed geregeld.” 

“Weet je wat ook belangrijk is? Dat mensen van de organisatie herkenbaar zijn met aparte kleding en een goed keycord. Ik ken een voorbeeld van een neurodiversiteitscongres in Engeland waar je de keuze had uit drie keycords: eentje waarop stond dat je er wel was, maar dat je liever niet aangesproken wordt, eentje met de uitnodiging dat je best een kletspraatje wilde maken, maar dat je wel op gang geholpen moest worden en de derde was dat je graag contact maakt.” 

“Je kan bijvoorbeeld op statafels briefjes met gespreksstarters leggen, zo van: wat heb je vanochtend gegeten? Een ijsbreker!”

Misschien is dat voor iedereen wel goed..

‘Zeker, niks wat ik vertelde is heel duur en je doet het echt voor iedereen.’