Zakelijke etiquette in Zuid-Afrika

Praktisch gezien is het handig om je te realiseren dat in een land als Zuid-Afrika niet altijd alles werkt. De stroom valt vaak uit. Soms wordt het van te voren aangekondigd, vaak ook niet. Belangrijkste oorzaak is de beperkte capaciteit van staatselektriciteitsmaatschappij Eskom. Een oplossing is nog niet in zicht.
Dus als je denkt dat je na het congres nog even kunt werken, kun je een probleem krijgen. Neem speelruimte als je met collega’s of relaties afspreekt wanneer je werk aanlevert of krijgt aangeleverd. Zorg dat je laptop is opgeladen, dan kun je bij een stroomstoring gezellig doorwerken bij kaarslicht.
De WiFi is waarschijnlijk gelijk met de stroom uitgevallen, dus bewaar je werk niet alleen in de cloud, maar ook op je eigen harde schijf. Dan kun je er altijd mee verder. Congresaccommodaties hebben vaak noodaggregaten waardoor een congres in geval van uitval (gedeeltelijk) elektriciteit kan blijven gebruiken.

Blijf bij de groep

De veiligheid in Zuid-Afrika kan een nog groter probleem zijn dan de wisselende elektriciteitsvoorziening. Ga niet in je eentje de stad in. Vermijd sowieso de binnensteden en de townships als je niet met een groep bent onder deskundige begeleiding.
Zuid-Afrika is een land met een krimpende economie en de tegenstellingen tussen arm en rijk zijn groot. De criminaliteitscijfers zijn voor Nederlandse begrippen schrikbarend.
De belangrijkste vuistregel is altijd onder professionele begeleiding dingen te ondernemen. Zuid-Afrikaanse gastheren weten precies wat wel en niet kan en als je bij de groep blijft, gaat het doorgaans prima.
Beperk het netwerken liefst tot georganiseerde samenkomsten, ook al kan de verleiding voor sommigen groot zijn om tijdens de vrije uren in ‘een gezellige kroeg’ spontaan een paar locals aan te spreken.

Vakantie

Een van de redenen dat Zuid-Afrika een populaire congresbestemming maakt is dat deelnemers daar graag hun vakantie vieren nadat ze zijn bijgespijkerd in hun vakgebied. Het land is onder meer beroemd vanwege de prachtige safari’s die je er kunt doen, het mooie weer en de schitterende natuur.
Ook hier geldt het advies om dat zo georganiseerd mogelijk te doen en laat je voorlichten. Ook bij een georganiseerde reis worden er vaak mogelijkheden ingebouwd om locals op een veilige manier te ontmoeten.

---

Zakelijke etiquette in Zuid-Afrika | Negen tips

1. Engels is meestal beter

Je zult wellicht bekend zijn dat het Afrikaans nauw verwant is aan de Nederlandse taal en dan heb je misschien de neiging om een gesprek in het Nederlands te voeren. De taal wordt echter door velen met het oude apartheid-systeem geassocieerd en daarom niet op prijs gesteld. Begin een gesprek daarom altijd in het Engels.

2. Geen korte broek

In Zuid Afrika worden wel (mantel)pakken gedragen, maar over het algemeen is de zakelijke kledingstijl redelijk informeel. Voor de mannen is het echter belangrijk om nooit een korte broek te dragen, ook al is het 40 graden. Alleen kinderen dragen korte broeken. Zelfs aan het zwembad is een zwembroek beter dan een korte broek.

3. Geduldig netwerken

In Zuid-Afrika is netwerken en het bouwen van een relatie erg belangrijk. Geduld en elkaar willen leren kennen is essentieel. Zakelijke besprekingen worden graag in informele setting gedaan, zoals in een restaurant. Verwacht daarbij niet dat de deal al bij het toetje rond is. Voordat er handtekeningen kunnen worden gezet, zijn er meestal meerdere ontmoetingen nodig.

4. Beloftes maken geen schuld

In Zuid-Afrika zeggen mensen niet zo graag nee. Ze willen zich naar gesprekspartners graag enthousiast opstellen en ze een prettig gevoel geven. Dat leidt soms tot beloftes die niet nagekomen kunnen worden. Houd daar rekening mee. De deal is pas rond als de handtekeningen zijn gezet of als er concrete aantoonbare acties zijn ondernomen.

5. Excuus voor de ander verzinnen

Men vindt het vaak lastig om fouten toe te geven. Kritiek leidt tot een terugtrekkende beweging en de deal is dan snel van de baan. Wat kan werken is om zelf een excuus voor de ander verzinnen. ‘Oh u heeft het nog niet gedaan, maar u heeft het ook zo druk.’ Of houd eventuele verwijten gewoon achterwege.

6. Vermijd politieke onderwerpen

Als je zaken wilt doen, praat dan niet over gevoelige onderwerpen zoals politiek, apartheid of de multiculturele samenleving. Betere onderwerpen zijn sport, de natuur, de goede dingen van het leven, hobby’s en familie.

7. Wacht even met cadeaus

Relatiegeschenken worden weliswaar gewaardeerd, maar niet meteen bij de eerste kennismaking. Met een cadeau laat je je waardering voor iemand zien en je kent hem of haar immers nog niet. Cadeaus kunnen prima als de deal rond is of als attentie voor een verjaardag, jubileum, et cetera. Delfts Blauw is geliefd in Zuid-Afrika. Kaas of chocola zijn ook goede keuzes.

8. Wachten op de baas

De directie of de hoogste manager beslist vaak uiteindelijk of de deal doorgaat of niet. Houd daar rekening mee als je onderhandelt met een lagere manager. Deze moet steeds terugkoppelen voordat er beslissingen worden genomen en dat wordt er vaak niet bij verteld.

9. Wel hulp, maar geen service

Inwoners van Zuid-Afrika zijn vaak bijzonder hulpvaardig. Ze helpen zonder dat ze direct een tegenprestatie verwachten. Maar dat is wat anders dan servicegerichtheid. Traag reageren, zowel bij een bestelling of als antwoord op een vraag, is redelijk normaal. Een flinke portie geduld is vaak noodzakelijk.