‘We creëren een gedeelde ervaring en daar ontstaan relaties uit’

De bijzondere onderwerpen, inspirerende sprekers en verrassende intermezzo’s op de PINC conferences zijn slechts een middel, vertelt oprichter Nelleke van Lindonk. Verbondenheid creëren tussen deelnemers, tussen sprekers en deelnemers én tussen sprekers onderling is het doel.

PINC is ook na 18 jaar een bijzonder fenomeen in congresland. Een niet duidelijk te omschrijven doelgroep komt luisteren naar een bonte verzameling sprekers over een ogenschijnlijk willekeur aan onderwerpen, in een voor de deelnemers onbekende volgorde.

De link naar het congrescircuit TED is snel gelegd; en terecht. Uitgever Peter van Lindonk bezocht begin jaren negentig de TED Conference in Monterey en laafde zich aan de bijzondere verhalen over zeer uiteenlopende onderwerpen en de sfeer van het congres. Samen met zijn vrouw Nelleke introduceerde hij de Nederlandse variant PINC (People, Ideas, Nature, Creativity).

De PINC conference is niet hetzelfde als het grote voorbeeld. Bij het TED-concept zijn de video-opnamen voor de website van grote invloed: sprekers worden vooraf intensief getraind en interruptie vanuit de zaal is niet toegestaan. PINC daarentegen laat de sprekers authentiek hun verhaal vertellen en what happens in Zeist, stays in Zeist; de verhalen en ervaringen blijven alleen voortleven in het collectieve geheugen van de deelnemers.

Aan de vooravond van PINC.18 (het editienummer; het congres vindt plaats op 16 mei 2017), spreken we Nelleke van Lindonk die sinds het overlijden van Peter in 2013 alleen aan het roer staat van team PINC.

Zoektocht naar onderwerpen

“Het hele jaar door ben ik op zoek naar sprekers voor het congres”, vertelt ze. “Het gaat niet om namen; het gaat om onderwerpen. Ik lees ergens iets wat me boeit of hoor iets op de radio wat me aanspreekt en dan ga ik er achteraan. Zo las ik bijvoorbeeld over een bijzondere tentoonstelling in Zwitserland binnenin een berg. Dan stap ik hup in de auto en rijd erheen om te zien of het inderdaad een interessant onderwerp is.”

“Ik steek vaak ook te hoog in bij het zoeken sprekers. Mensen waarvan je eigenlijk verwacht dat ze niet de tijd nemen voor zo’n kleine conferentie met deelnemers waar zij zelf niet direct iets mee hebben. Ik kan dan lastig zijn, weet ik. Blijf wel zeuren. Zoals bij Dallas Seavey, de jongste winnaar ooit van de Iditarod Trail; een loodzware sleehondenrace over 1.700 kilometer. Daar ben ik wel vier jaar mee bezig geweest. Nu is het uiteindelijk gelukt en spreekt hij op het aanstaande congres.”

“Het is altijd de onverwachte spreker die het meest blijft hangen. Zoals de Demolition man. Hij vertelde over hoe je gebouwen met explosieven verticaal laat instorten. Hij leerde het met handmatige berekeningen. Tegenwoordig doet de computer al het werkt, maar nog altijd – voordat een gebouw instort – doet hij drie stappen terug en maakt de berekening in zijn hoofd.

“Dit jaar hebben we Christiaan Triebert, die op jonge leeftijd naar Syrië is gereisd om zelf te controleren of de informatie die wij in Nederland doorkregen juist was. Na zijn studie heeft hij van conflictjournalistiek zijn werk gemaakt. Vorig jaar publiceerde hij WhatsApp-gesprekken tussen de coupplegers in Turkije.”

Spelen met taal

Nelleke van Lindonk erkent dat het een risico is om veel met ongetrainde sprekers te werken. Een slechte presentatie is immers slechts tenenkrommend uit te zitten.

Om de kans op succes te vergroten rekent ze vooral op Amerikanen. “Ik heb altijd zo’n zes Amerikanen op het programma staan. Die praten nu eenmaal makkelijker en hebben iets om zich heen hangen dat ze ook buiten de lezing om meer benaderbaar maakt. Ook dat is een belangrijk aspect van PINC. Het contact tussen de sprekers en deelnemers tussen de presentaties door.”

“Maar ik zoek ook altijd iemand die moeilijk Engels spreekt; wel verstaanbaar natuurlijk. Dat doe ik bewust: het geeft een bepaalde losse sfeer en je moet weer even je best doen om het te verstaan.”

“Verder staan er in principe vier Nederlanders op het programma. Die zijn wel heel belangrijk, want dat geeft in elk programmablok een rustmoment qua taal. Voor de buitenlandse deelnemers hebben een vertaalservice.”

“Tenslotte is de volgorde van de sprekers ongenadig belangrijk. Een juiste verdeling van onderwerpen wat betreft humor versus serieus, Engels versus Nederlands, jong versus oud….. En wat je doet in het derde blok, direct na de lunch, waarvan iedereen altijd zegt dat het zo moeilijk is om de aandacht te pakken.”

Sprekers verbinden

Wat de PINC-aanpak ook bijzonder maakt is de tijd en energie die het team besteedt om de sprekers met elkaar te verbinden.

Nelleke van Lindonk: “Het sprekersdiner, de avond voor het congres, is een heel belangrijk en zeer gewaardeerd middel om de sprekers informeel met elkaar in contact te brengen. We willen daarmee warmte vooraf creëren.”

“De Amerikaanse sprekers zijn er vaak zondag al. Ik regel altijd een hotel in Amsterdam voor ze, niet één van een grote keten. Dan kunnen ze met een rugzak op naar het museumplein. Maandagochtend hebben we altijd een excursie, bijvoorbeeld een Jordaanwandeling en daarna een boottocht. Het is de manier om saamhorigheid te creëren.”

“Ik vind het ook leuk als sprekers hun vrouw meenemen. Het geeft minder een congressfeer. Men kan privé aan de partner laten zien wat ze doen.”

“En dan de dag voor het congres samen met het busje naar Zeist. Dat hoort er ook echt bij.”

“Het helpt allemaal mee aan het creëren van een gedeelde ervaring en daar ontstaan relaties uit. Vaak houden sprekers na het congres ook nog contact met elkaar.”

Luisteren met borduurwerkjes

Ter ondersteuning van sommige verhalen worden creatieve manieren bedacht om de deelnemers er bij te betrekken of gewoon te verrassen. Voor PINC.15 werden in Amsterdam tussen de straatstenen wilde kruiden geplukt en als boeketje aan de deelnemers gegeven. Ellen Mookhoek vertelde vervolgens op het podium welke kruiden het waren en waarvoor je ze kon gebruiken. Diezelfde editie vonden alle deelnemers ook een zakdoekje met daarop een paar voorgeborduurde steken op hun stoel. “Als je iets met je handen doet, luister je aandachtiger naar een verhaal. Dat was het idee erachter”, vertelt Nelleke van Lindonk. “We vinden het altijd leuk om zulke dingen te bedenken, maar je zit natuurlijk wel met zijn allen ‘s avonds te stressen om alles af te krijgen.”

Er zijn ook programmaonderdelen ontstaan die een langer leven kennen dan één editie. De kartonnen pingpongtafels (“zag ik ergens in Duitsland”) en de boekenruil (“altijd een succes”) bijvoorbeeld. De afgelopen twee jaar was er de silent auction, waarbij de deelnemers iets ter veiling konden aanbieden. “Het gaat niet om spullen verkopen. Je moet denken aan iets wat je voor een ander kunt doen.”

Een ander terugkerend fenomeen is zangeres Fay Lovsky die elk jaar de sprekers tekent.

Culinair verrassend

Te zien is er ook elk jaar wat. Performance kunstenaar Heinrich Lüber vond je gedurende PINC.6 op verschillende plaatsen terug, hangend in de lucht of aan een gebouw, ogenschijnlijk zonder enige bevestiging. Mädir Eugster bouwde op  PINC.9 een balance act van grote palmtakken, om aan het eind de boel met een licht tikje in te laten storten. En op PINC.12 was de kartonnen boot van Filip Jonker te zien, waarmee hij Het Kanaal was overgestoken.

“De culinaire invulling is ook ongenadig belangrijk”, vertelt Nelleke van Lindonk. “We dagen de chefs van Figi elk jaar weer uit om samen met ons iets bijzonders te doen. Voor PINC.13 hebben we voor iedereen een 3D-placemat gemaakt, waarop we vier kleine desserts hadden gezet. Iedereen kreeg er een 3D-brilletje bij uitgereikt. We hebben toen ook jelly op een stokje uitgedeeld als nieuwe trend. Zo delen we bijna altijd wel iets uit in de zaal met een link naar het verhaal van een spreker. Op PINC.17 bestond het dessert uit 16 taarten, allemaal met een link naar de sprekers: hersenen bij de neuroloog, een plant bij de bioloog, een eiland bij de spreker over een Deense gevangenis op een eiland, … .

Armbandjes verzamelen

Net zo divers als het programma, zijn de deelnemers. Nelleke van Lindonk: “Het zijn mensen die breed denken, die het onbekende spannend vinden. Een deel komt ook omdat een bepaalde spreker hun trekt. Er zijn ook mensen die het niet snappen. Sommige advocaten bijvoorbeeld. Die kunnen er niet tegen dat ze het niet in de hand hebben, omdat bijvoorbeeld de volgorde van de sprekers onbekend is. Je moet je kunnen overgeven vanaf het moment dat je binnenkomt tot dat je weggaat.”

“In het begin waren de deelnemers vooral relaties van ons, met name vanuit de uitgeverij. Later zijn daar mensen bij gekomen van sponsorende bedrijven of de relaties van die bedrijven. Of ze stuurden hun stagiairs. Daardoor hebben we een mooie mengeling van jong en oud.”

Ook bij de deelnemers draait het om de onderlinge verbinding. Het netwerken, liefst met onbekenden, is een groot goed bij PINC. “Elke editie krijgen de deelnemers een speciaal armbandje en de meeste congresgangers nemen die weer mee naar de volgende edities. Wij roepen die mensen altijd op om connectie te maken met deelnemers die maar één armbandje om hebben. Daarnaast hebben we aan het einde van de dag de duo-drink. Iedere deelnemer krijgt of twee glazen of een flesje Prosecco. Het is een laatste manier om elkaar te leren kennen voor het buffet.”