Nieuwe Jaarbeurs compact en groen

Bij zijn aantreden in 2016 lag voor Jaarbeurs-CEO Albert Arp al een masterplan klaar voor een compleet vernieuwde Jaarbeurs. Een houtskool-schets die in zijn eerste maanden als directeur werd doorontwikkeld tot een pennenschets, vertelde hij indertijd. Een belangrijke open vraag bleef de toekomstige oppervlakte aan beurshallen.

Ruim drie jaar naar dato overhandigde Arp op 3 december 2019 zijn ingekleurde masterplan voor de nieuwe Jaarbeurs aan de Utrechtse Burgemeester Jan van Zanen.

“Wij denken dat het plan fantastische kansen biedt voor Jaarbeurs, de stad Utrecht én zijn bewoners”, stelt de CEO in die bijeenkomst. “Met de nieuwe Jaarbeurs hopen wij in te kunnen spelen op de huidige en toekomstige behoeften van onze klanten, bezoekers en de bewoners van Utrecht. Wij willen meebouwen aan een aantrekkelijke stad, waarbij leefbaarheid en duurzaamheid centraal staan”

Minder maatgevend

De oppervlakte evenementenvloer blijkt zich aan de onderkant van de in 2016 genoemde marge – tussen de 100.000 en 60.000 vierkante meter – te bevinden. Het worden er zo’n 65.000.

In het masterplan maakt Jaarbeurs duidelijk dat het geen zin heeft om met de internationale grote venues te concurreren en dat het zich blijft positioneren als een evenementenlocatie in het middensegment. Dit is een competitief segment waarbij vierkante meters minder maatgevend zijn dan voorheen en er meer belang wordt gehecht aan de identiteit van de plek, ligging in de (binnen)stad, stedelijke beleving en flexibele programmering.

In een interview met radiozender BNR voegt Arp daar aan toe dat door de verhoogde multifunctionaliteit van de ruimten en innovatieve technologie het goed mogelijk moet zijn om een hogere bezettingsgraad te realiseren en daardoor jaarlijks meer evenementen te faciliteren dan nu het geval is.

Meer dan een evenementenlocatie

Het ambitieuze masterplan, van de hand van architect, stedenbouwkundige een mede-oprichter van MVRDV Winy Maas, beperkt zich niet tot de Jaarbeurs als evenementlocatie. Het beslaat een compleet nieuw gebied onder de naam Jaarbeursdistrict. Dat moet een aantrekkelijk gebied worden om te leven, wonen en werken. Het nieuwe beurs- event- en congrescentrum vormt nog wel het kloppend hart.

De binnenstedelijke ligging sluit volgens Jaarbeurs perfect aan bij het type beurzen en evenementen van de toekomst die meer gericht zijn op mensen, ontmoeting en beleving. Door de ligging in de stad profiteert de evenementenlocatie van de sfeer en de levendigheid, de voorzieningen, de activiteiten en de goede bereikbaarheid die de stad te bieden heeft.

Tegelijkertijd profiteert de omgeving van Jaarbeurs van de activiteiten rondom het beurs- event en congrescentrum, waardoor nieuwe synergiën kunnen ontstaan met bedrijven en inwoners.

Om de levendigheid en interactie te bevorderen omvat het masterplan een aantal opvallende onderdelen.

Groen dakpark

Op het beurs-, event- en congrescentrum – op zo’n 15 meter hoogte – komt een groen park te liggen. Dit Jaarbeurspark wordt een lappendeken van programmeerbare pleinen, weiden met zonnepanelen en groen. Jaarbeurs zal eronder meer buitenbeurzen, buitencongressen of sport- en muziekevenementen organiseren. Tevens worden kantoren voorzien die in een campusachtige setting voor een sterkere binding met bedrijven en kennisinstituten kan zorgen. Daarnaast zal het park zoveel mogelijk publiek toegankelijk zijn. Arp noemt het een stadsoase en een nieuw icoon voor Nederland, Europa en vooral voor de stad Utrecht.

Een andere belangrijk verbinder – letterlijk en figuurlijk – is de boulevard die de bezoeker op een prettige manier van en naar de binnenstad, het station en het Jaarbeursdistrict laat wandelen en fietsen. Ter hoogte van Jaarbeurs krijgt de boulevard een comfortabele breedte van 20 meter en bij de hoofdentree komt een stedelijk plein dat deel wordt van de ‘kralenketting’ van openbare ruimtes langs de boulevard. Hier komt ook een opgang naar het Jaarbeurspark. Aan de overzijde komt een tweede plein dat functioneert als ‘magneet’ die bezoekers over het Merwedekanaal trekt.

Stedelijk waterfront

De kade tussen Jaarbeurs en Merwedekanaal krijgt het karakter van een stedelijk waterfront. In het masterplan wordt de kade gezien als een ideale verblijfsplek voor zowel de Utrechter als de Jaarbeursbezoeker. De perfect op de zon gelegen Jaarbeurskade kan ruimte bieden aan (deels) zelfstandige horeca, kleinschalige evenementen en break-out events van het beurs- event en congrescentrum.

Ook de andere ‘plinten’ van Jaarbeurs en aan de randen van het hallencomplex streeft men naar een mix van voorzieningen op het gebied van werken, wonen en leisure die interactie en onverwachte contacten bevorderen.

Inpandige logistiek

Een zeer ambitieus onderdeel van het masterplan is het uit zicht brengen van de logistiek. Alle distributie moet in het gebouw plaatsvinden en vanaf de Graadt van Roggenweg – de hoofdader tussen snelweg en stad – via een tunnel onder het terrein door gaan.

Het hele Jaarbeursterrein is in de toekomst autovrij. Parkeren wordt zoveel mogelijk op een onzichtbare manier opgelost en er wordt gekeken of een deel van het parkeren op afstand kan komen. Bezoekers zouden dan met hoogwaardige shuttlebussen van en naar het terrein worden vervoerd.

Dit alles past ook in de groene ambities van de nieuwe Jaarbeurs, waarbij in het masterplan is uitgewerkt hoe men kan bijdragen aan het behalen van alle 17 Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.

Theater- en congreszaal

Er zijn ook plannen voor een theater- en concertzaal en nog een hotel, maar die bevinden zich nog ergens tussen de houtskoolschets- en pennenstreek-fase.

In de plannen voor het nieuwe Jaarbeursdistrict wordt zeker uitgegaan van zo’n 2.000 tot 3.000 nieuwe woningen. CEO Albert Arp erkent in zijn interview met BNR dat deze ook helpen bij het financieren van het totale plan.

Jaarbeurs zelf heeft 300 miljoen gereserveerd voor de investering in het terrein, wat volgens Arp aardig in de richting ligt van het totaal benodigde investeringsbedrag. In 2023 moet er worden gestart met de bouw en er wordt zeker twee jaar gebouwd.