‘Het grootste evenement ter wereld binnen willen halen is overvragen van onze capaciteit’

Nu we het zo goed doen op sportgebied is de vraag wel weer actueel: zouden we ooit weer eens de Olympische Spelen in Nederland organiseren. Dat we het kunnen, daar is iedereen het wel over eens, maar is het realistisch?

De twee recente Olympische Spelen tonen aan dat Nederland echt een sportland is. In 2021 eindigden we op de zevende plaats van de medaillespiegel en tijdens de editie van dit jaar in Parijs zelfs op de zesde plek. Het enige land dat meer medailles pakt per aantal inwoners is Australië (waarover meer in het kader, red.).

Je zou denken dat het we als land klaar zijn om een keer de Olympische spelen te organiseren. Al jaren vinden er in Nederland grote events plaats zoals Formule 1, EK’s en WK’s, maar sinds 1928 hebben de Spelen hier niet meer plaatsgevonden. In de aanloop naar 1992 waren we nog een keertje kandidaat, maar legden we het af tegen Barcelona. Ook tot een jaar of tien geleden werd er volop gelobbyd, maar het leverde geen kandidatuur op.

We kunnen het

Sponsorexpert Frank van den Wall Bake legt uit waar het -misgaat. “Als jouw vraag is of we de Spelen kunnen organiseren dan is het antwoord ‘ja’ want we kunnen prima organiseren. De echte vraag is alleen of we het moeten willen en daarop is mijn antwoord ‘nee’.” 

“Dat komt door de mentaliteit van de Nederlandse bevolking, waar niet zoveel beweging in zit. Wij denken te veel: ‘wat kost het’, in plaats van ‘wat levert het op?” Die volgorde zou andersom moeten zijn in zijn ogen. De ervaren sportmarketeer wijst naar de cijfers van Parijs 2024. Daar wordt gesproken over een economische impact van 11,5 miljard euro terwijl de begroting 9 miljard was. “En dan hebben we het niet eens over de kaartjes, dus dan denk ik dat het rendabel te maken is.”

En het organiseren van de Spelen levert nog zoveel meer op stelt Van den Wall Bake. “De ringweg bij Amsterdam is versneld aangelegd vanwege de kandidatuur voor de Spelen van 1992. Er is nu een compleet nieuwe metrolijn in Parijs gebouwd en dat geeft een enorme boost aan de stad. Die Fransen kijken met een trots gevoel terug op de Spelen. De calvinistische Nederlanders beseffen te weinig dat daardoor overal deuren opengaan.”

Zuinig mondje

“Wij denken internationaal, spreken onze talen en je komt overal Nederlanders tegen in de wereld. We hebben wél de passie voor de sporters tijdens evenementen, maar tegelijk zijn we een land van dominees en kruideniers.”

Het probleem, volgens de grote man achter het Holland Heineken House, is dat we allemaal een beetje zuinig mondje krijgen als het over de Spelen gaat. We omarmen het niet als bevolking. 

“In 1985 is er te weinig aandacht besteed aan dat draagvlak en dat heb je wel nodig. Want als je je nu kandidaat zou stellen dan komen er overal in de media verhalen in de categorie ‘wat kost het?’ Zo van: we moeten allemaal bezuinigen en dus zijn we niet klaar voor. Er is geen draagvlak en dat heeft te maken met de mentaliteit van Nederlanders.”

Kandidatuur Spelen 2028

Na de mislukte poging om de Olympische Spelen van 1992 te mogen organiseren is er een voorbereidingstraject geweest voor een nieuwe kandidaatstelling. De doelstelling was om de Spelen van 2028, 32 of 36 naar Nederland te halen en hiervoor hebben enkele congressen en debatten plaatsgevonden. In 2012 werd door die ambitie een streep gezet omdat de overheid geen interesse had om het feest te financieren. Als je interesse hebt in feitjes, lees dan de Wikipedia-pagina ‘Kandidatuur Spelen 2028’. 

Van den Wall Bake: “Het is een beetje idealistisch wat ik nu ga zeggen, maar we hebben nu een nieuwe Minister zitten op VWS: de heer Karremans. Stel dat hij heel enthousiast is en hij zou, samen met de ASML’s, Unilevers en banken van deze wereld, een consortium vormen om een jaar lang overal uit te leggen hoe belangrijk sport is in onze samenleving, dan zou er een compleet andere mindset kunnen ontstaan. Daarna kun je het hebben over het organiseren van de Spelen als stimulans om te gaan sporten. Maar zoals het nu gaat, is het kansloos.”

Commercieel ziet Van den Wall Bake geen belemmering: “Nee, het bedrijfsleven is zich heel bewust dat ze een maatschappelijke functie heeft in de samenleving. Tegelijk heeft het IOC zestien partners en voor die bedrijven is Nederland een relevant land, dus zij zouden dit ook omarmen. Een groot deel van de financiering komt uit eigen land, maar natuurlijk zijn die sponsors graag in het gezelschap van de grote internationale bedrijven.”

 

‘Samen organiseren met andere landen zou de perfecte ­oplossing zijn, maar daar staat het IOC nog niet voor open’ - Jasper Admiraal, managing director en partner van Kumpany

 

Slagkrachtige partijen

Jasper Admiraal, managing director en partner van Kumpany ziet op organisatorisch vlak geen problemen. “We hebben een paar goede en slagkrachtige partijen in Nederland met trackrecord in het organiseren van innovatieve WK’s en EK’s, maar ook logistiek complexe events als de Dutch Grand Prix. Daar zie je het potentieel van wat goede samenwerking met organisatiebureaus, bedrijven, overheden en logistieke partijen teweeg kan brengen.”

“Hoewel het organiseren van de Olympische Spelen van een andere categorie is, ben ik ervan overtuigd dat we dit zouden kunnen. Voldoende maatschappelijk draagvlak is wel cruciaal en daar heb ik mijn twijfels over.” 

Nederland is dol op mooie topsport en grote evenementen, maar problemen zijn er ook in zijn ogen. “De grootste oorzaak voor het gebrek aan draagvlak is rationeel; we wonen in een klein land dat op alle fronten tegen de grenzen van zijn ecosysteem aanloopt. Vrijwel alle maatschappelijke en politieke uitdagingen waar we ons mee geconfronteerd zien zijn te herleiden tot de grenzen van en druk op ons ecosysteem in Nederland.”

“Het grootste evenement ter wereld binnen willen halen is ‘t overvragen van onze capaciteit. Als we de Spelen willen neerzetten op het niveau van Parijs dan betekent dat het voor wellicht maanden ontwrichten of stilleggen van het hele infrastructurele systeem in de Randstad. De impact daarvan zal denk ik te groot zijn voor Nederland.”

“Samen organiseren met andere landen zou de perfecte oplossing zijn, maar daar staat het IOC voorlopig nog niet voor open. Ooit een WK voetbal samen met -België en - bijvoorbeeld - Denemarken organiseren zou een mooie opmaat zijn om te laten zien dat we de grootste evenementen aankunnen.”

 “Uiteraard zie ik dan ook enorm veel kansen voor bedrijven om zich hierin te verbinden en maatschappelijke activatie programma’s uit te rollen die de sport en het sporten stimuleren.”

Vernieuwende evenementen

Anneke van Zanen-Nieberg, voorzitter van de NOC*NSF heeft er ook veel vertrouwen in dat we de Spelen kunnen organiseren. “Wij hebben een trackrecord van vernieuwende evenementen, waarbij naast het hoofdevent ook side-events worden georganiseerd die iedereen inspireren. Vele sportbonden laten dat al jaren zien. Daarbij heeft Nederland veel energie voor sport en sportevenementen, zijn we een gastvrij land en houden we van een feestje. De afgelopen zomer met het EK voetbal en de Olympische en Paralympische Spelen hebben dat meer dan laten zien.”

Waarom lukt het niet, is dan de logische vraag aan Van Zanen-Nieberg. “Om Spelen te organiseren is er een aantal zaken noodzakelijk. Je moet een goed plan hebben, de Nederlandse bevolking moet er grotendeels positief over zijn en de financiering moet gegarandeerd zijn. Een goed plan maken, dat lukt ons wel. Datzelfde geldt voor het meekrijgen van de Nederlandse bevolking; mits goed onderbouwd en de garantie dat het een betaalbaar en beperkt overlast gevend evenement voor heel Nederland is, zal dat ook geen belemmering vormen.”

 

‘Vaak duurt het nog minimaal acht jaar tussen toewijzing en de Spelen, dus dat is voor een kabinet dat ‘slechts’ vier jaar zit vaak geen prioriteit.’ - Anneke van Zanen-Nieberg, voorzitter van de NOC*NSF

 

Grootste bottleneck

De laatste randvoorwaarde is in haar ogen de grote bottle-neck. “De kosten van de Spelen zijn aanzienlijk, want er komt veel bij kijken; beveiliging moet geregeld worden, de locaties en de bereikbaarheid moet op orde zijn, de organisatie moet krachtig zijn en zo kan ik verder gaan. De kosten zijn deels rechtstreeks toe te rekenen aan het event zoals de beveiliging en de organisatie, maar deels ook een investering in de sportinfrastructuur. Het is gebruikelijk dat een overheid zich voor deze kosten garant stelt. Dat is in Nederland een grote uitdaging. Vaak duurt het nog minimaal acht jaar tussen toewijzing en de Spelen, dus dat is voor een kabinet dat ‘slechts’ vier jaar zit vaak geen prioriteit.”

Ze zou het mooi vinden als het er toch eens van kwam. “Hoe mooi zou het zijn als we in ons eigen land kunnen genieten van de mooie prestaties en de inspiratie die daarvan uitgaat. Ook de spin-off naar lokaal en nationaal bedrijfsleven zou goed zijn.”

“Natuurlijk begrijp ik dat er ook mensen huiverig zijn voor de kosten en de rekening die wij daarvoor zouden moeten betalen als Nederlanders. Maar door een optimale mix tussen overheid en het bedrijfsleven zouden we er voor iedere Nederlander een mooi feest van moeten kunnen maken, dat niet alleen geld kost, maar ons land ook geld oplevert.”

Sportiefste land 2032

Het is vooral belangrijk dat er naar de lange termijn te kijken, stelt Van Zanen-Nieberg. “Wij streven ernaar om in 2032 het sportiefste land van de wereld te zijn. Een land waarin iedereen elke dag kan genieten van sport en bewegen. Een land waar gezondheid niet alleen via de medicijnkast gaat, maar ook door een actief leven. En begrijp me goed, niet iedereen hoeft een olympische atleet te worden. Iedereen mag op zijn eigen manier sporten en bewegen. Dat gaat naast een boost in gezondheid ook zorgen voor verbinding, weerbaarheid en respect naar iedereen. Dat is een Nederland waarin we kijken naar wat mensen kunnen, in plaats van te benadrukken wat mensen niet kunnen. Dat is een Nederland waar ik in ieder geval graag onderdeel van ben. En dat is ook een Nederland dat uitstekend de Olympische Spelen kan organiseren.”  

---

We zijn Australië niet

De interessante vergelijking is te maken met Australië; een qua aantal inwoners kleiner land dan Nederland met meer medailles de laatste jaren en bovendien in 2032 alweer voor de derde keer in de historie organisator van de Olympische Spelen (Brisbane). Waarom kan het daar wel?

“Ergens in de jaren negentig was ik voor het eerst in Australië voor mijn klant de hockeybond”, memoreert sponsorexpert Frank van den Wall Bake. “En toen ik voor de eerste keer in Sydney rondliep, zei ik tegen mijn vrouw: als ik nu twintig jaar jonger was, had ik je gevraagd om je koffers te pakken om hier te gaan wonen.” 

“Die mensen hebben in hun genen iets van sport meegekregen en dat heeft te maken met het klimaat en de grote steden aan de kust; kortom het buitenlevengevoel. En daarom is Brisbane weer gekozen voor 2032, want het IOC weet dat het mooie Spelen worden.”