Duitse vakbeurzen herstellen zich langzaam

De Duitse beurzenbranche hoopte zich het afgelopen najaar te herpakken, maar nieuwe cijfers van brancheorganisatie AUMA vallen toch wel echt tegen. Er staat weliswaar een kwart meer beurzen gepland voor 2023 dan de 280 die plaatsvonden in 2022, maar er zijn bij onze oosterburen grote zorgen over de energieprijzen. Expovisie analyseert de Duitse expomarkt.

Op zich klinkt het prima: 340 geplande beurzen in 2023 in plaats van de 280 een jaar eerder. Dat is echter een vertekend beeld, want ruim een derde (120 beurzen) staat gepland in het eerste kwartaal, dat vorig jaar nagenoeg beursloos bleef door de laatste corona-lockdown. Dan valt het geplande aantal beurzen voor de rest van het jaar ronduit tegen.

“De Duitse beurzenbranche hervindt langzaam weer zijn ritme”, zegt AUMA-voorzitter Philip Harting. “Twee jaar van beursverboden trekken nog altijd een wissel op onze industrie, die goed is voor 230.000 banen. We verwachten steun van het Ministerie van Economische Zaken. Stabiliteit gaat onze branche er weer bovenop helpen. Beurzen kunnen dan weer gaan bijdragen aan het oplossen van problemen. Duitsland kan dan ook eindelijk weer zijn reputatie van topbestemming voor vakbeurzen gaan waarmaken. Helaas drukken de zorgen over betaalbare energie de verwachtingen voor het nieuwe jaar.”

‘Expo Weltmeister’ onder druk

Als je de ruggengraat van de mondiale beurzenbranche wil aanwijzen, kom je op de anatomische kaart altijd weer bij Duitsland uit. Logisch, want de cijfers liegen er niet om: onze oosterburen waren jaarlijks goed voor zo’n 160 tot 180 internationale vakbeurzen, 180.000 exposanten en meer dan 10 miljoen bezoekers. ‘Expo Weltmeister’, zo werd er wel eens gegrapt. Die Duitse degelijkheid op beursgebied is de afgelopen twee jaar natuurlijk flink op de proef gesteld. Hoge bomen vangen immers de meeste tegenwind.

“Onze branche heeft gedurende corona geleden zoals vrijwel geen enkele andere sector dat heeft gedaan”, zei Harting eerder dit najaar in AUMA’s trendrapport voor 2023. “Er waren circa 70 procent beursafzeggingen in de coronajaren 2020 en 2021, en zelfs meer dan 80 procent in het eerste kwartaal van 2022. Dat heeft voor enorm veel economische schade gezorgd. Zaken mogelijk maken moet eindelijk weer bovenaan de politieke agenda staan, niet het verbieden van zaken.”

Streng coronabeleid

De noodkreet van AUMA richting het landsbestuur is bepaald niet overdreven, want Duitsland kende afgelopen jaar een strenger coronabeleid dan de meeste andere landen in Europa. Waar de beurzensector vooral last van heeft, is dat deelstaten aanvullende coronamaatregelen konden opleggen, zoals het sluiten van beurslocaties. Dit betekende dat de coronaregels per regio konden verschillen. Dat kon tot onaangename verrassingen leiden voor buitenlandse organisatoren of exposanten.

De Duitse overheid heeft pas in juni 2022 de inreisbeperkingen voor Duitsland in verband met corona opgeheven. Beursgangers die het land willen bezoeken, hoeven niet langer een bewijs van inenting, herstelbewijs, testbewijs of een bewijs van deelname aan een vakbeurs te laten zien bij de douane. Uitzondering is nog altijd China, het land waar corona zijn oorsprong vond. Wie via dat land reist, moet nog steeds een belangrijke reden aandragen om Duitsland binnen te komen. Dit betekent onder meer dat deelnemers aan Duitse handelsbeurzen in bepaalde gevallen nog altijd hun status van exposant of bezoeker moeten aantonen.

Hysterische inhaalrace

Inreisbeperkingen zijn ingrijpend voor Duitsland, want het bijzondere concurrentievoordeel van Duitse beurzen is hun internationaliteit: ze brengen wereldmarkten naar Duitsland. Ongeveer 60 procent van de ongeveer 180.000 exposerende bedrijven per jaar komt uit het buitenland, waarvan een derde uit landen buiten Europa. Van de tien miljoen bezoekers komt bijna 30 procent uit het buitenland. Open grenzen en een zo soepel mogelijke internationale reis zijn daarom van essentieel belang voor Duitse vakbeurzen.

Volgens AUMA trekken veel Duitse beurzen sinds de herstart beduidend minder bezoekers en exposanten: gemiddeld is dat respectievelijk zo’n 55 en 70 procent vergeleken met de jaren voor corona. Belangrijke oorzaak zijn volgens de brancheorganisatie de inreisbeperkingen voor Aziatische landen. Qua beurzen is er momenteel een hysterische inhaalrace gaande, waarbij de zomer overvol zat en ook de maand september het met circa vijftig beurzen extreem goed deed.

‘Duitse beurzenbranche hervindt langzaam weer zijn ritme’

“September markeerde het verlate beurshalfjaar in Duitsland”, zegt AUMA-directeur Jörn Holtmeier. „De beurzenwereld heeft op volle kracht een beursprogramma uit de grond gestampt. Zo’n 140 beurzen dit najaar, inclusief de grootste vakbeurs ter wereld (Bauma in München) is een grote prestatie ondanks de pandemische beperkingen in binnen- en buitenland. Beurzen zijn de rugwind van de economie, maar moeten zelf steeds meer tegenwind doorstaan, terwijl de energieprijzen exploderen, de inflatie toeneemt en Duitsland het enige land ter wereld is waar de politiek debatteert over nieuwe coronamaatregelen voor de komende winter. Daardoor rekent de beurzenwereld ook dit jaar op meer dan 12 miljard euro verlies.”

Beursverboden zijn passé

De ergernis van Holtmeier betreft het politieke besluit om toch weer coronamaatregelen vast te leggen voor de komende winterperiode. Afgezwakte maatregelen, maar nog altijd met enige impact op internationale vakbeurzen. In een tijd dat de beurzensector moet knokken om weer goede omzetten te draaien.

Het begon allemaal met een kernpuntennota van de federale ministers Marco Buschmann (Justitie) en Karl Lauterbach (Volksgezondheid) begin augustus, die is uitgemond in een aangepaste infectieziektenwet. Advocaten van AUMA doken er bovenop en kwamen tot de conclusie dat deelstaatregeringen niet langer beursverboden mogen uitvaardigen op basis van de zogenoemde hotspotverordening. Goed nieuws voor de beurzenwereld. Wel kan een beperking voortvloeien uit de vaststelling van bovengrenzen voor personen bij publieksevenementen binnenshuis, dus ook bij handelsbeurzen. Deze beperking is echter alleen mogelijk als het bevoegde staatsparlement vooraf een concreet gevaar voor het functioneren van het gezondheidsstelsel of andere kritieke infrastructuren heeft vastgesteld.

Landen kunnen volgens AUMA niet langer resoluties aannemen zodat alleen gevaccineerde, geteste of herstelde personen toegang hebben tot evenementen. Dit betekent het einde van 3G- of zelfs 2G-regelgeving, zoals die tot begin april 2022 nog van toepassing was op beurzen. Wel nog mogelijk is het verplicht stellen van maskers in voor het publiek toegankelijke binnenruimten, wat ook beurzen kunnen zijn.

Schade van 55 miljard

“De beurzenbranche werd tijdens het oorspronkelijke coronabeleid op één hoop gegooid met bordelen, rockconcerten en pretparken – en vervolgens gesloten”, blikt Holtmeier terug. “Dat laten we ons niet meer gebeuren! Sindsdien lobbyen we dagelijks voor onze branche en benadrukken we het economisch belang ervan: 28 miljard euro per jaar. Dat staat in schril contrast met de 55 miljard euro schade die onze sector heeft moeten incasseren sinds de start van de pandemie. Ook moeten we nog steeds uitleggen dat Duitsland gastheer is van twee derde van alle vakbeurzen ter wereld. Daar zeggen we bij dat de concurrentie elders in de wereld ondertussen niet slaapt.”

Zeven op de tien Duitse beurzen gingen niet door in de coronajaren

Er zijn inmiddels Duitse beurzen met hogere omzetten dan voor corona, maar AUMA wil niet te vroeg juichen. “Een rondvraag onder onze leden leert dat de meerderheid van onze beursorganisatoren pas op zijn vroegst in 2024 rekent op pre-corona-omzetten voor de gehele branche. Vooralsnog zien we bezoekers en exposanten nog steeds terughoudend zijn. Organisatoren flirten actief met landen als Spanje, Italië en Frankrijk.”

Toch lijken de mondiale signalen een sneller herstel te schetsen. Volgens de Global Exhibition Barometer, gepubliceerd door UFI, kan de omzet van beursorganisatoren in de eerste helft van 2023 al 87 procent bedragen van het niveau van 2019. Hoewel dat nog geen 100 procent is van de cijfers voorafgaand aan Covid-19, komt het toch al wel in de buurt. Er is geen reden om te denken dat Duitsland niet gaat herstellen. Zolang bovendien de belangrijkste vakbeurzen nog altijd bij onze oosterburen plaatsvinden, is er geen enkele reden om als exposant met internationale ambities Duitsland links te laten liggen.

Dit artikel is een bewerking van het achtergrondverhaal in Expovisie 638.

Foto’s: Messe Frankfurt (onder) en Messe Düsseldorf