Bart van der Heijden (RAI): ‘A-merken blijven over, B-merken hebben het zwaar’

Alsof hij het bij RAI Amsterdam al niet druk genoeg heeft, werd Bart van der Heijden vlak voor de zomer ook nog eens verkozen tot voorzitter van brancheorganisatie CLC-Vecta. In beide functies rolt hij van de ene crisis in de andere. “De discussies over corona, energie en ook stikstof gaan echt helpen om als sector knopen door te hakken over duurzaamheid.”

Trots maar ook opgelucht loopt Bart van der Heijden voorafgaand aan dit interview een rondje over de International Broadcasting Convention (IBC). “Het is belangrijk dat zo’n groot internationaal evenement weer terug is”, zegt hij. “We hebben weliswaar minder exposanten dan in 2019 (zo’n achthonderd versus de twaalfhonderd van de vorige editie), maar daar staat een kwalitatief aantal bezoekers tegenover.”

“Ons cateringconcept met externe partijen kost een kwart van de personeelskosten”

Tijdens de wandeling over de IBC worden ook de dilemma’s goed zichtbaar die een beursorganisatie als de RAI heeft in deze tijden van personeelstekorten en stijgende kosten. Voor het restaurant bij de entree staat een serie foodtrucks, die een deel van de catering verzorgen. Een idee van executive chef Rientz Mulder, die langs rent maar toch even tijd heeft voor een kort gesprek. “Vanwege de hoeveelheid personeel die je nodig hebt, kan een à la carte restaurant draaien echt niet uit”, verklaart Van der Heijden. “Door dit concept met externe partijen maken we slechts een kwart van de personeelskosten, maar houden we onderaan de streep de marge in stand. Een geweldig idee van het F&B-team.” Culinaire eindbaas Mulder liet een zeecontainer ombouwen tot een barbecue-stand en verkocht tijdens het weekend van IBC zo’n zevenhonderdvijftig hamburgers en elfhonderd hotdogs per dag. Van der Heijden: “Van zulk ondernemerschap word ik enthousiast.”

Vergezicht over Amsterdam

Het vraaggesprek verplaatst zich naar de werkkamer van Van der Heijden, die hoog uittorent boven de beurshallen en een vergezicht biedt op de hoofdstad, van de Pontsteiger tot de Amsterdam Arena. “Vroeger werden wij gezien als een locatie aan de rand van Amsterdam, maar tegenwoordig staan we dankzij de Noord/Zuid-lijn te boek als binnenstedelijk”, constateert Van der Heijden, die zelf al sinds 2000 voor de RAI werkt. “We zijn voor het Nederlandse publiek minder iconisch dan vroeger, maar dat komt omdat we tegenwoordig meer een B2B- dan een B2C-gebouw zijn. Publieksevenementen, niet zijnde festivals, hebben het zwaar. Hoewel RAI natuurlijk staat voor Rijwiel Automobiel Industrie, hebben we tegenwoordig vrijwel geen beurs meer met wielen. De evenementen die we nog wel hebben, zoals IBC en het Cardiologencongres, zeggen de gemiddelde Amsterdammer helemaal niets. Daarom willen we in onze ontwikkelingsplannen iets terugdoen voor de stad, onder meer door extra ruimte voor groen en verbetering van de verblijfsfunctie van het Europaplein. Zodat ook onze stadsgenoten de RAI ervaren als een prettige ontmoetingsplek.”

Met deze ontwikkelingsplannen schaart de RAI zich in het rijtje van eventlocaties die zichzelf aan het herbronnen zijn. “We zitten nog in de conceptfase waarbij alle mogelijkheden van vastgoed op het RAI-terrein nog mogelijk zijn”, vertelt Van der Heijden. “Met wat we nu hebben, spelen we Champions League in onze branche en die positie willen we uiteraard behouden. Natuurlijk concurreer je een beetje met elkaar, maar ik vind het persoonlijk geweldig dat Ahoy gewoon een congresfunctie heeft toegevoegd. Dat is alleen maar goed voor Nederland als zakelijke bestemming. Hoe hoger we op die congres-ranking staan, hoe beter.”

A-merken blijven over

Van der Heijden heeft zo’n beetje alles al meegemaakt bij de RAI, want hij werkt er inmiddels bijna 23 jaar. Binnengekomen als stagiair, opgeklommen als jonge verkoper tot manager en sinds 2017 acterend op directieniveau als Director Clients. “Oorspronkelijk was ik echt van de commercie, maar toen ik de operatie erbij kreeg, heb ik echt twee werkplekken gecreëerd, om beide disciplines evenveel aandacht te geven”, lacht hij. Beide disciplines kregen natuurlijk een enorme dreun toen de RAI dicht moest vanwege corona. “We zijn in totaal zevenhonderd dagen dicht geweest”, heeft hij uitgerekend. “Na de reorganisatie in 2020 was het een tijdlang aanmodderen. Dat trekt een zware wissel op alle medewerkers. Nu alles weer open is, zie je dat zeker internationale vakbeurzen weer heel goed terugveren. Je merkt wel dat de A-merken overblijven en de B-merken het zwaar hebben. Mensen maken keuzes: ze gaan niet meer zo snel drie keer naar een soortgelijke B2B-beurs.”

“We willen onze plek in de Champions League natuurlijk behouden”

Zelf beheert de RAI dertien vaktitels, die de toon zetten op vakgebieden zoals mobiliteit, marine-equipment, tuinbouw- en watertechnologie. “Om die goede basis te verbreden is het belangrijk om nieuwe proposities te ontwikkelen”, zegt Van der Heijden. “Concepten waarmee je echt de diepte in kunt om de doelgroep het hele jaar door aan je te kunnen binden met relevante content. Zo’n community bouwen kan de ene beurs beter dan de andere. Vakbeurzen lijken zich hiervoor vaak beter te lenen dan publieksbeurzen. Wat we sowieso te danken hebben aan Covid-19 is de toename van aanbod én animo voor webinars.”

Founding father

Aan zijn promotie tot voorzitter van CLC-Vecta ging “een wat ongelukkige samenloop van omstandigheden” vooraf, aldus Van der Heijden. “Ik wilde dit natuurlijk graag doen, maar door het gelijktijdige vertrek van zowel voorzitter Erik-Jan Ginjaar als directeur Riemer Rijpkema wordt het toch wel echt een flinke klus. Een nieuwe directeur kun je niet zomaar aanstellen, want niemand kan tippen aan founding father Riemer. Daarom hebben we een profiel opgesteld waarin tijdelijk sprake is van een gecombineerde rol, waarbij ik als bestuurder dus ook de linking pin ben met het verenigingsbureau. Dat merk ik meteen, want ik heb dagelijks contact over zaken die CLC-Vecta aangaan. Gelukkig komt het bureau weer op sterkte. Ondertussen is Riemer door ons aan boord gehouden als lobbyist.”

Circulaire beursstands

Duurzaamheid is een thema dat voor Van der Heijden bovenaan elke agenda zou moeten staan, of het nu de RAI betreft danwel CLC-Vecta – plus elk ander bedrijf in de eventbranche. “Voor ons als RAI geldt dat we modulaire en circulaire standbouw echt willen omarmen. We willen het eenvoudiger. Je gaat straks geen stand meer meenemen uit Polen. Een beursplattegrond is eigenlijk niets anders dan een woonwijk: je hebt rijtjeshuizen, twee-onder-een-kapwoningen en vrije kavels. In de praktijk zijn de kleine stands (de ‘rijtjeshuizen’) vaak modulair”, maar waarom zou dat niet ook kunnen gelden voor de grotere beursstands? Dat scheelt zo ontzettend veel afval en transport: een hele hal met uniforme standbouw betekent net zo veel vrachtwagens aan materiaal als één ‘kasteelstand’ in diezelfde hal. Het is tijd om de hele logistiek te hervormen, onder meer door duurzame eisen te stellen aan beursstand.”

“Binnen paar jaar wordt 70 tot 80 procent van de stands modulair gebouwd”

Circulaire stands zijn volgens Van der Heijden de volgende stap. “Wij willen niet meer dat hier op de beursvloer eindeloos worden gebouwd, geschilderd en gezaagd.” Om terug te grijpen op de metafoor van de woonwijk: “Bij de bouw van huizen worden ook steeds vaker complete fabricaten binnen getakeld. Metselaars komen nog even snel de schil eromheen bouwen en klaar is Kees. Natuurlijk moet de vrijheid blijven bestaan om ‘kastelen’ te bouwen op de beursvloer, want een exposant moet zijn corporate identity kunnen bewaken. Net zoals in de bouw zullen hiervoor richtlijnen worden opgesteld en zal er gewerkt gaan worden met een materialenpaspoort. Ik durf te voorspellen dat binnen een paar jaar 70 tot 80 procent van de stands modulair wordt gebouwd.”

Hoe deze duurzame transformatie ook aantrekkelijk wordt voor standbouwers, heeft de RAI-directeur al uitgedacht. “Als ik zelf een standbouwbedrijf had, zou ik met abonnementsvormen komen voor herbruikbare stands. Wellicht bestaat dit al. Verandering gaat langzaam, maar de corona-, energie- en ook stikstofdiscussie gaat wel echt helpen om als sector knopen door te hakken over duurzaamheid.”

Hoe lost beurzenbranche het energieprobleem op?

De huidige economische crisis gaat volgens Van der Heijden een nog veel hardere tik geven aan de hele keten van beurzen en evenementen. “Food, energie en personeel worden steeds duurder. Als RAI zien we de energietarieven dit jaar al stijgen met 240 procent en dan moeten we voor volgend jaar nog de elektra gaan inkopen. Hoe gaan we dat doorbelasten aan onze klanten? Het gaat hier in onze hallen om miljoenen euro’s aan energiekosten. We moeten plannen maken om op energie te besparen en ook onze klanten daarin mee te krijgen. Zo kun je best een beurs organiseren met de thermostaat een paar graden lager. Ook moeten we de discussie met elkaar aangaan over het aanpakken van verspilling en overproductie. Zo moet de hele keten gaan denken. Hoe precies, dat weet ik nog niet, maar in een sector die zo energieslurpend is als de onze, moeten nu wel echt stappen worden gezet.”

Interview: Jeroen Mirck
Fotografie: Serge Ligtenberg